آيا شما هوش اجتماعي داريد؟

نويسنده: دكتر دانيل گلمن

مترجم: حميدرضا بلوچ


موقع زنگ تفريح در مدرسه پيش دبستاني است، گروهي از پسرها برروي علف ها مي دوند. سارا زمين مي خورد و زانويش زخم مي شود و شروع به گريه مي كند. اما همه ي پسرها به جز شهلا كه مي ايستد به دويدن ادامه مي دهند. سارا همچنان گريه مي كند تا اين كه شهلا به نزدش مي رود و زانوي خودش را مي مالد و مي گويد:

«من هم زانويم زخم شده!»
روان شناسان اين چنين رفتاري را هوش بين فردي مي نامند. شهلا معمولأ احساسات همشاگردي ها ي خود را خيلي خوب تشخيص مي دهد و خيلي سريع با آن ها ارتباط برقرار مي كند. اين فقط شهلا بود كه به درد و ناراحتي سارا توجه كرد و سعي كرد به او دلداري بدهد - اگرچه تنها كاري كه توانست بكند ماليدن زانوي خودش بود. شهلا با همين عمل كوچك خود نشان داد كه استعداد درك ديگران را دارد. چنين مهارت هايي در دوره ي پيش دبستاني جوانه هاي استعدادهايي هستند كه بعدها در زندگي پخته و كامل مي شوند و براي برقراري رابطه ي نزديك و صميمانه با ديگران - در ازدواج، دوستي يا شركت در كار - اساسي هستند.
هاچ و گاردنر معتقدند هركس چهار خصوصيت زير را داشته باشد صاحب هوش بين فردي است:
* سازماندهي گروه: داشتن ابتكار عمل براي هماهنگ كردن فعاليت هاي عده اي از افراد.
اين استعدادها را مي توان در كارگردانان تئاتر، افسران ارتش و مديران شركت ها و سازمان هاي مختلف مشاهده كرد. در كودكي، اين گونه افراد در زمين بازي، كاپيتان تيم هستند و درباره ي نحوه ي بازي تصميم گيري مي كنند.
* مذاكره براي حل مسايل: استعداد ميانجي گري، جلوگيري از بروز اختلاف، حل و فصل دادن به مشكلات. افرادي كه از اين خصوصيت برخوردارند براي داوري كردن در مشاجرات مناسب هستند و نقش ميانجي را خيلي خوب بازي مي كنند. براي مشاغل سياسي و حقوقي عالي هستند. در كودكي همان كساني هستند كه بحث و جدل در زمين بازي را فرو مي نشانند.
* روابط شخصي: استعداد همدردي و دلجويي از ديگران. كسي كه داراي اين ويژگي باشد خيلي راحت با ديگران روبرو مي شود و در قبال احساسات ديگران احساس مسئوليت مي كند - هنر ايجاد رابطه. اين گونه افراد مي توانند همسران قابل اعتماد، رفقاي صميمي، شركاي تجاري مناسب و بازيكنان تيمي خوبي باشند. در دنياي تجارت مي توانند مأمور فروش يا مديران شايسته اي باشند. براي شغل معلمي عالي هستند. بچه هايي مثل شهلا با همه ي افراد دور و بر خود خيلي خوب كنار مي آيند و به راحتي داخل بازي مي شوند و همواره شادند. اين گونه بچه ها احساسات ديگران را از روي چهره شان به خوبي مي خوانند و در بين همشاگردي هاي خود خيلي محبوب هستند.
* تجزيه و تحليل اجتماعي: شناخت و بصيرت دروني راجع به عواطف. انگيزه ها و علايق ديگران. اين گونه افراد به راحتي مي توانند با ديگران رابطه صميمي برقرار كنند. آن ها با اين توانايي خود مي توانند مشاور يا روان درمانگر خوبي باشند و اگر كمي بر طبع ادبي خود نيز بيفزايند رمان نويسان خوبي از آب درمي آيند.
مهارت هاي فوق، عوامل ضروري بر جذبه جادويي و موفقيت هاي اجتماعي هستند. افرادي كه از هوش اجتماعي خوبي برخوردارند. به راحتي با ديگران رابطه برقرار مي كنند، احساسات و واكنش هاي مردم را به خوبي پيش بيني كرده و به آن جهت مي دهند و مشاجرات را حل و فصل مي كنند. آن ها از آن دسته افراد هستند كه همه دوست دارند با آن ها باشند چون رفتارشان دلگرم كننده و روحيه بخش است و خلاصه «مهره ي مار» دارند.
اما اگر اين مهارت هاي اجتماعي به كمك درك هوشمندانه اي از احساسات و نيازهاي حقيقي شخص متعادل نشوند آن گاه ممكن است به موفقيت هاي اجتماعي توخالي و بي ثباتي منجر گردند. اين اظهار نظر مربوط به مارك اسنايدر روان شناس دانشگاه مينه سوتا است كه در مورد افرادي تحقيق كرده است كه مهارت هاي اجتماعي شان آن ها را به بوقلمون صفتان اجتماعي تبديل كرده است. بوقلمون صفتان اجتماعي كساني هستند كه هر كاري را براي مورد توجه واقع شدن انجام مي دهند. اسنايدر مي گويد «نشانه ي كاري را براي مورد توجه واقع شدن انجام مي دهند. اسنايدر مي گويد: «نشانه ي آن كه كسي به بوقلمون صفتي دچار شده اين است كه وي از نظر اجتماعي خيلي محبوب و دوست داشتني است ولي روابط خصوصي پايدار و ارضا كننده اي ندارد. به هرحال روش صحيح آن است كه مهارت هاي اجتماعي را با صداقت كامل مورد استفاده قرار دهيم.
بوقلمون صفتان اجتماعي اگر لازم باشد براي پسند مردم يك چيز مي گويند اما چيز ديگري را انجام مي دهند. آن ها به راحتي با اين تضاد كه ميان چهره ي اجتماعي و چهره ي فردي و خصوصي شان وجود دارد كنار آمده و زندگي مي كنند. چنين افرادي به جاي آن كه به سادگي احساس واقعي خود را بروز دهند همواره در جستجوي نشانه اي هستند تا بفهمند ديگران چه انتظاري از آن ها دارند. آن ها از قابليت هاي اجتماعي خود استفاده كرده و اعمال خود را با موقعيت هاي متمايز اجتماعي تنظيم مي كنند و در هر جمعي به رنگ خاصي در مي آيند تا مورد توجه و پسند ديگران قرار بگيرند.
اما از طرف ديگر، نوع ديگري از خويشتن نگري وجود دارد كه بوقلمون صفتان اجتماعي - افراد بدون هدفي كه فقط سعي دارند ديگران را تحت تأثير قرار دهند - را از كساني كه مهارت هاي اجتماعي خود را با خلوص نيت به كار مي برند متمايز مي كند و اين همانا صادق بودن با خويشتن است زيرا باعث مي شود اعمال و رفتار شخص، بدون در نظر گرفتن پيامدهاي اجتماعي، با عميق ترين احساسات و عواطف وي هماهنگ گردد. اين صداقت عاطفي به طور آگاهانه راه را بر هر نوع فريب و نيرنگ مي بندد- اقدام شجاعانه اي كه بوقلمون صفتان اجتماعي هرگز جرأت انجام آن را ندارند.

يزدفردا 

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا